Ukryty wśród malowniczych krajobrazów powiatu zambrowskiego, Rezerwat przyrody „Grabówka” to prawdziwa perła naturalnego dziedzictwa regionu. Położony w pobliżu miejscowości Szumowo, ten niezwykły obszar leśny stanowi fascynujący przykład zachowanego w niemal nienaruszonym stanie grądu – lasu liściastego charakterystycznego dla tej części Polski. Rezerwat, utworzony w 1996 roku, jest nie tylko ostoją rzadkich gatunków roślin i zwierząt, ale również swoistą kapsułą czasu, pozwalającą przenieść się w epokę, gdy większość terenów Niziny Północnopodlaskiej porastały gęste, naturalne lasy.

Historia i położenie rezerwatu

Rezerwat przyrody „Grabówka” został oficjalnie powołany do życia 12 listopada 1996 roku, choć jego wyjątkowy charakter był znany lokalnym przyrodoznawcom już znacznie wcześniej. Obszar o powierzchni 60,87 hektarów znajduje się około 4 kilometrów na wschód od Zambrowa i na południe od drogi łączącej Zambrów z Nowym Wierzbowem. Stanowi on centralną część większego kompleksu leśnego znanego jako uroczysko Grabówka-Wierzbowo.

Położenie rezerwatu na Wysoczyźnie Wysokomazowieckiej, będącej częścią Niziny Północnopodlaskiej, sprawia, że jest on doskonałym przykładem lasów, które niegdyś porastały znaczną część tego regionu. Lekko faliste ukształtowanie terenu, z wysokościami wahającymi się między 115 a 133 metrów nad poziomem morza, tworzy idealne warunki dla rozwoju bogatej i zróżnicowanej flory.

Flora rezerwatu

Drzewostan

Sercem rezerwatu „Grabówka” jest imponujący drzewostan, w którym dominują dwa gatunki: grab pospolity i dąb szypułkowy. Graby, które dały nazwę całemu obszarowi, tworzą gęste, zacienione skupiska. Wiele z tych drzew ma około 70 lat, co w przypadku grabu oznacza już dojrzały wiek. Dęby szypułkowe, często przekraczające wiek 100 lat, imponują swoją dorodnością i majestatycznym wyglądem.

Spacerując po rezerwacie, można również natknąć się na inne gatunki drzew, takie jak osiki, brzozy brodawkowate czy lipy. Ta różnorodność gatunkowa tworzy fascynujący ekosystem, w którym każde drzewo odgrywa swoją unikalną rolę.

Runo leśne

Runo leśne rezerwatu „Grabówka” to prawdziwa uczta dla oczu i umysłu botanika. Wiosną las pokrywa się białym kobiercem zawilców gajowych, tworząc magiczną, niemal baśniową scenerię. Latem dominację przejmują inne gatunki: gwiazdnica wielkokwiatowa, kopytnik pospolity, jaskier kaszubski czy fiołek leśny. Dla cierpliwych obserwatorów nagrodą może być odnalezienie rzadkiego gnieźnika leśnego – orchidei, która swoim delikatnym pięknem przypomina o bogactwie i różnorodności polskiej flory.

Fauna rezerwatu

Choć rezerwat „Grabówka” słynie przede wszystkim ze swojej bogatej flory, jest również domem dla wielu gatunków zwierząt. Gęste poszycie i stare, dziuplaste drzewa stanowią idealne schronienie dla ptaków. Można tu usłyszeć śpiew dzięciołów, sikor czy zięb. Dla uważnych obserwatorów las może również odsłonić swoje tajemnice w postaci śladów większych ssaków – saren, dzików czy lisów, które znajdują tu schronienie i pożywienie.

Znaczenie edukacyjne i naukowe

Rezerwat przyrody „Grabówka” pełni niezwykle ważną rolę edukacyjną i naukową. Jest żywym laboratorium, pozwalającym badaczom obserwować naturalne procesy zachodzące w lesie grądowym. Dla studentów biologii i leśnictwa stanowi bezcenną lekcję ekologii i bioróżnorodności. Jednocześnie, dla zwykłych odwiedzających, jest okazją do obcowania z naturą w jej najbardziej autentycznej formie.

Informacje dla odwiedzających: – Rezerwat jest otwarty dla zwiedzających przez cały rok, od świtu do zmierzchu – Wstęp do rezerwatu jest bezpłatny – Najbliższy parking znajduje się przy drodze Zambrów-Nowe Wierzbowo – Zaleca się poruszanie się wyłącznie po wyznaczonych ścieżkach – Prosimy o zachowanie ciszy i nie pozostawianie śmieci – Fotografowanie i obserwacja przyrody są dozwolone, ale zbieranie roślin i niepokojenie zwierząt jest zabronione

Jak dotrzeć do rezerwatu

Dotarcie do rezerwatu „Grabówka” jest stosunkowo proste. Jadąc z Zambrowa w kierunku wschodnim, należy kierować się drogą w stronę Nowego Wierzbowa. Po przejechaniu około 4 kilometrów, po prawej stronie drogi pojawia się kompleks leśny. Rezerwat znajduje się w jego centralnej części. Przy drodze jest miejsce, gdzie można bezpiecznie zaparkować samochód. Stąd do rezerwatu prowadzi oznakowana ścieżka.

Podsumowanie

Rezerwat przyrody „Grabówka” to nie tylko obszar chronionej przyrody, ale prawdziwe sanktuarium naturalnego piękna i bioróżnorodności. Stanowi on żywe świadectwo tego, jak wyglądały lasy Niziny Północnopodlaskiej przed wiekami, oferując jednocześnie niezapomniane doświadczenia dla miłośników przyrody, fotografów i wszystkich tych, którzy szukają chwili wytchnienia w objęciach natury. Wizyta w „Grabówce” to podróż w czasie, pozwalająca docenić piękno i złożoność ekosystemów leśnych oraz zrozumieć, jak ważna jest ich ochrona dla przyszłych pokoleń. Niezależnie od pory roku, rezerwat zawsze ma coś fascynującego do zaoferowania, zapraszając do odkrywania tajemnic polskiej przyrody w jej najbardziej autentycznej formie.